Grobowiec powstańców styczniowych znajduje się na cmentarzu rzymskokatolickim między sekcją 9. i 10. Został wzniesiony w roku 1916 w miejsce drewnianego krzyża z wieńcem cierniowym, umieszczonego na skrzyżowaniu alejek cmentarnych w rocznicę Powstania Styczniowego. Spoczęły w nim szczątki powstańców, straconych w Lublinie w r. 1863, oraz zmarłych później weteranów powstania.

Lublin był jednym z pierwszych miejsc, gdzie w roku 1863 przeprowadzono egzekucje powstańców. W Lublinie wykonano je na przykoszarowym carskim poligonie i tam pierwotnie pogrzebano straconych. Obecnie przebiega tam ulica Gen. M. Langiewicza - dyktatora powstania, a historyczne wydarzenia upamiętniają pomnik i krzyż.

W roku 1916 powstała inicjatywa przeniesienia szczątków ofiar egzekucji na Cmentarz Rzymskokatolicki przy ul. Lipowej. W tym celu powołano „Komitet przeniesienia szczątków uczestników 1963”, któremu przewodniczył były powstaniec - Henryk Wiercieński. Z funduszy społecznych wzniesiono grobowiec.

Uroczystość przeniesienia szczątków odbyła się dnia 22. października 1916 r. Najpierw odprawiono mszę św. w kościele pobrygidkowskim, gdzie proboszczem był ks. kan. Jan Władziński - kapelan powstańców. Następnie przeniesiono szczątki Powstańców z miejsca straceń na cmentarz. W wydarzeniu uczestniczyli lubelscy weterani z 1863 r., rodziny straconych powstańców, delegacje legionistów z Lubartowa i Dęblina, delegacje stowarzyszeń, korporacji i cechów lubelskich oraz mieszkańcy Lublina.

Tablice nagrobne na grobowcu upamiętniają następujących powstańców:
- Leona Frankowskiego - pierwszego komisarza Rządu Narodowego na województwo lubelskie,
- Kazimierza Bogdanowicza, Józefa Barszczewskiego, Józefa Meskuła, Jana Kochańskiego, Tadeusza Błońskiego - dowódców oddziałów,
- Henryka Wiercieńskiego, Aleksandra Józefowicza, Brunona Bronisława Dymowskiego - uczestników powstania.

Wkrótce w Dormitorium zamieszczony będzie szczegółowy opis mogiły i bliższych okoliczności jej powstania, a także sprawozdanie z najnowszej renowacji grobowca, która odbyła się w latach 2004-2005. Zamieszczona będzie także relacja z obchodów 100. rocznicy wzniesienia mogiły (z dnia 23. października 2016 r.). Tymczasem zapraszam do zapoznania się z ukończonymi już notatkami i zbiorami zdjęć:

MOGIŁA POWSTAŃCÓW STYCZNIOWYCH (zdjęcia)

[kliknij tutaj]

WYSTAWA „100 LAT POWSTAŃCZEJ MOGIŁY” - RATUSZ W LUBLINIE (zdjęcia)

[kliknij tutaj]

OBCHODY 150. ROCZNICY STRACENIA LEONA G. FRANKOWSKIEGO (sprawozdanie i zdjęcia)

[kliknij tutaj]

UROCZYSTA MODLITWA W INTENCJI UCZESTNIKÓW POWSTANIA STYCZNIOWEGO A.D. 1863 (sprawozdanie i zdjęcia)

[kliknij tutaj]

Powyższe informacje zostały przygotowane na podstawie
Karty Miejsca Pamięci Narodowej Państwowej Służby Ochrony Zabytków O/Woj w Lublinie.
Osobom zainteresowanym historią grobowca polecam także następujące publikacje:
- A. Gzella, „Pamiętamy o bohaterach Powstania Styczniowego 1863 r.”, Lublin 2003;
- oprac. A. Gzella, „Nad grobowcem bohaterów 1863 r.”, Lublin 2005.

Warto wiedzieć, że szczątki Uczestników Powstania Styczniowego A.D. 1863,
spoczywających na terenie zespołu cmentarzy przy ul. Lipowej i Białej w Lublinie,
znajdują się nie tylko we wspomnianym Grobowcu Powstańców Styczniowych,
usytuowanym między sekcją 9. i 10. Cmentarza Rzymskokatolickiego.
Szczątki Powstańców spoczywają także w mogile zbiorowej, usytuowanej w kwaterze E
Cmentarza Komunalnego (dawniej Wojskowego) oraz w wielu mogiłach rozproszonych.
Więcej na ten temat wkrótce będzie można przeczytać
w przygotowywanym właśnie dziale Miejsca Pamięci Narodowej.