Miejsca Pamięci Narodowej
PAMIĘĆ NARODOWA GROBOWIEC POWSTAŃCÓW STYCZNIOWYCH POMNIK LEGIONISTÓW MOGIŁA WIĘŹNIÓW ZAMKU LUBELSKIEGO MOGIŁA DZIECI ZAMOJSZCZYZNY MOGIŁA OFIAR BOMBARDOWANIA LUBLINA MOGIŁA OFIAR TERRORU HITLEROWSKIEGO SYMBOLICZNA MOGIŁA KATYŃSKA WOŁYŃ 1943
Lublin, cmentarz na Lipowej - Wołyń 1943

 

"Skreślono z mapy Wołyń, Lwów i Wilno...
Została pamięć, która żyje z nami...!
I cóż nam począć z pamięcią bezsilną,
Z naszą tęsknotą i próżnymi łzami?"

(Feliks Konarski, "Pamięć", fragm.)


Według ustaleń badaczy polskich w latach 1939–1947 na terenie województwa wołyńskiego zginęło ok. 60 tys. Polaków. Tylko 5 procent z nich (ok. 3 tysiące osób) miało religijny pogrzeb. Część pomordowanych nie była w ogóle pochowana. Ciał nie opłakano, nie pożegnano. Na ok. 2 tys. miejsc ludobójstwa (wiele tysięcy dołów śmierci) odnaleźć można na Ukrainie zaledwie ok. 200 upamiętnień, przeważnie nadzwyczaj skromnych (są to dane sprzed agresji rosyjskiej na Ukrainę w r. 2022).

Rzeź wołyńska jest w Dormitorium uwzględniona, ponieważ w Lublinie od kilku lat trwają starania, aby na terenie jednego z opisywanych w witrynie cmentarzy powstała symboliczna mogiła wołyńska, na wzór istniejącej już tutaj symbolicznej mogiły katyńskiej. Sprawa ta na pewno będzie opisana na niniejszej podstronie.

Polecam artykuł pt. "Pamięć o Wołyniu i Małopolsce Wschodniej" autorstwa dr. Leona Popka, prezesa Towarzystwa Przyjaciół Krzemieńca i Ziemi Wołyńsko-Podolskiej w Lublinie, pracownika Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN, opiekuna polskich miejsc pamięci na Wołyniu. Artykuł zamieszczony jest w Biuletynie IPN nr 4 (137), kwiecień 2017, s. 35-43 - kliknij TUTAJ lub TUTAJ.

Polecam również wstrząsającą prelekcję Pana doktora pt. "Polska i Ukraina. Walka o pamięć i krzyże", wygłoszoną w ramach konferencji "Prawda a historia - Polska wobec wschodnich sąsiadów", która odbyła się w murach Akademii Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu w dniu 16. listopada 2021 r. - kliknij TUTAJ.

 


 

W lesie rzędy krzyży wstęgami ubrane
Cmentarze w Rymaczach, Przebrażu,
Zasmykach
Tu spoczywają żołnierze
27 Dywizji Wołyńskiej Piechoty AK
Obrońcy mordowanych dzieci
Znicz zapalam, zaduma
Ile mogił bez krzyża?
Świat zapomniał o nich
Prawda wciąż skrywana
Wstyd za czterdziesty trzeci,
nieczyste sumienie?
Pojednania chcemy, nie tylko w Ustawie
W sercach, przebaczenia
Powinnością naszą pamięć o tych
co odeszli
Prochy – relikwią narodu
Krzyże na Wołyń zaniesiemy

Wołyń, lipiec 2004 r.


(Irena Ciesielska-Piech, "Poległym"
z tomu: "Nostalgia kresowa",
Lublin 2009)